जिब्रोमा डाबर किन देखा पर्छ ?

EcoEcoPolitics२ हप्ता अगाडि

जिब्रोमा डाबर किन देखा पर्छ ?

🩺 जिब्रोमा डाबर के हो?

(Bumps on the tongue )

जिब्रोमा डाबर भन्नाले जिब्रोको सतहमा देखिने साना उठेका भाग वा गाँठा हो।

यी डाबर रातो, सेतो, पहेँलो, वा छालाजस्तै रङको हुन सक्छन् र कहिलेकाहीँ दुख्ने, पोल्ने, सुन्निने वा सपाट पनि देखिन सक्छन्।

अधिकांश अवस्थामा, यी डाबर हानिरहित र अस्थायी हुन्छन्। तर कहिलेकाहीँ संक्रमण वा गम्भीर रोगको संकेत पनि हुन सक्छ।

जिब्रोमा साना डाबर वा फोका आउनु सामान्य कुरा हो। प्रायः यस्तो अवस्था गम्भीर हुँदैन — सामान्यतया हल्का चोट, तातो वा मसलेदार खाना, वा संक्रमणका कारणले हुन्छ र केही दिनमै आफैं निको हुन्छ। तर कहिलेकाहीँ यस्ता डाबरले स्वास्थ्य समस्या जनाउन सक्छ, जसका लागि चिकित्सकको सल्लाह आवश्यक हुन्छ।

🔹 जिब्रोको सामान्य बनावट

जिब्रोमा साना ठिग्रा जस्ता संरचना हुन्छन् जसलाई पपिल्ला (papillae) भनिन्छ। यीले स्वाद, बनावट र तापक्रम महसुस गर्न मद्दत गर्छन्।

तर जब यी पपिल्ला सुन्निन्छन् वा चोट लाग्छ, जिब्रोमा डाबर वा फोका देखिन्छ।

उदाहरणका लागि —

👉 Transient lingual papillitis (सामान्यतया “Lie bumps” भनिने अवस्था) मा यी साना पपिल्ला रातो वा सेतो भएर दुख्ने वा पोल्ने हुन्छन्।

🔹 जिब्रोमा डाबर आउनका मुख्य कारणहरू

१. हल्का चोट वा जलन (Irritation / Trauma)

• जिब्रो टोक्नु वा कडा ब्रस गर्नु

• मसलेदार, तातो वा अमिलो खाना

• दाँतको तार, ब्रेसेस वा डेन्टल उपकरणले रगडिनु

• धूम्रपान, मदिरा, वा केही रासायनिक माउथवाशका कारण

२. पपिल्लाको सूजन (Inflammation of papillae)

• Transient lingual papillitis — स्वादका ठिग्रा सुन्निएर रातो वा सेतो हुने

• Glossitis — भिटामिन बी१२ वा आइरनको कमीका कारण हुने जिब्रो सुन्निने अवस्था

• तनाव, तातो पेय पदार्थ वा अमिलो खाना पनि कारण हुन सक्छ

३. संक्रमण वा घाउ (Infections / Ulcers)

• क्यान्कर सोर (aphthous ulcers) — सानो तर दुख्ने घाउ

• भाइरल संक्रमण (जस्तै हर्पिज) ले जिब्रोमा फोका ल्याउन सक्छ

• फंगल संक्रमण (oral thrush) ले सेता डाबरहरू देखाउँछ

• ब्याक्टेरियल संक्रमण वा दाँतको समस्या

४. पोषण वा अन्य रोगजन्य कारणहरू (Systemic / Nutritional causes)

• भिटामिन बी१२, फलाम (Iron) वा फोलिक एसिडको कमी

• एलर्जी वा प्रतिरक्षा प्रणालीको असामान्य प्रतिक्रिया

• कहिलेकाहीँ दीर्घकालीन वा कडा डाबर मुखको क्यान्सरको लक्षण पनि हुन सक्छ

🔹 कहिले चिकित्सक कहाँ जानुपर्ने ?

तपाईंले तुरुन्तै स्वास्थ्यकर्मी वा दन्त चिकित्सकसँग सल्लाह लिनुपर्छ यदि:

• डाबर १–२ हप्ताभन्दा बढी रहिरह्यो

• आकार बढ्दै गइरहेको छ, रंग फेर्दैछ वा रक्तस्राव हुन्छ

• बोल्न, खान, वा निगल्न कठिनाइ भयो

• घाँटीमा गाँठा वा तौल घट्ने समस्या भयो

• तम्बाकु वा मदिरा प्रयोग गर्ने बानी छ र नयाँ डाबर देखा पर्‍यो

• सेता वा रातो दागहरू छन् जुन सफा गर्न खोज्दा पनि हट्दैनन्

🔹 उपचार र हेरचाह

घरमै गर्न सकिने उपायहरू

• नुनिलो तातो पानीले दिनमा २–३ पटक कुल्ला गर्नुहोस्

• मसलेदार, तातो, अमिलो खाना केही दिन टार्नुहोस्

• सफा दाँत ब्रस र जिब्रो सफा राख्नुहोस्

• आवश्यक परे दुखाइ घटाउने जेल वा औषधि प्रयोग गर्न सकिन्छ

• एलर्जी वा रासायनिक माउथवाश जस्ता कारण पत्ता लगाएर टार्नुहोस्

चिकित्सकको उपचार

• संक्रमण भएमा एन्टिबायोटिक, एन्टिफंगल वा एन्टिभाइरल औषधि

• पोषण कमी भए पूरक (Vitamin B12, Iron आदि)

• दीर्घकालीन वा कठोर डाबर भए बायोप्सी वा थप परीक्षण

रोकथामका उपाय

• जिब्रो नटोक्नुहोस्

• मुख सफा राख्नुहोस्

• तम्बाकु र मदिरा परित्याग गर्नुहोस्

• नियमित दन्त परीक्षण गर्नुहोस्

जिब्रोमा डाबर प्रायः हानिरहित हुन्छन् र केही दिनमै आफैं हराउँछन्।

तर यदि डाबर लामो समय रह्यो, दुखाइ वा अन्य असामान्य लक्षण देखियो भने चिकित्सकको सल्लाह लिनु अत्यावश्यक छ।